İŞE İADE DAVASI NEDİR?

İşe iade davası, işçinin iş akdinin işverence feshedilmesi durumunda işçiyi koruyan bir mekanizma olarak hukuk sistemimizde yer almaktadır. İşe iade davasının kurucu unsuru bu bakımdan iş akdinin mutlaka işverence fesh edilmiş olmasıdır. Akdin feshinden sonra feshin haksız ve geçersiz olduğu tespiti yapılmışsa işe iade talepli dava açılabilir hale gelir. Bu dava fesih bildiriminden itibaren 1 ay içinde arabulucuya götürülmek zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonucu anlaşmaya varılamazsa son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde İş mahkemelerinde dava açılabilir.İşe iade davasının davanın belli başlı koşulları vardır. Kısaca özetlemek gerekirse:

1. Çalışılan iş yerinde 30 ve üzeri işçinin çalışıyor olması gerekir. Bu çalışan hesabına stajyerler, çıraklar, öğrenciler, sözleşmeli personeller vs. girmez.
2. İşe iade davası açmak isteyen işçinin o iş yerinde en az 6 aylık çalışmasının mevcut olması gerekir.( yer altı çalışması olan işçiler için bu 6 aylık süre aranmaz)
3. Dava açmak isteyen işçi ile işveren arasında belirsiz süreli bir iş akdi bulunmalıdır. Yani iş ilişkisi belli bir süreliğine tayin edilmemiş olmalıdır.
4. Ve nihai olarak iş akdinin feshinin geçerli bir nedene dayanmıyor olması gereklidir.

İşverenin iş akdini feshinde iki çeşit fesihten bahsetmek mümkündür: Haklı nedenle fesih ve geçerli fesih.

İşverenin geçerli sebeple feshi İş kanunu 18. Maddede sayıldığı üzere işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından (örneğin düşük verimle çalışma, isteksizlik,), işletmenin, iş yerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler (satışın, siparişin azalması, küçülmeye gitme vs.) olarak sayılabilir. Eğer işverenin feshi bu geçerli sebeplere dayanıyorsa işe iade davası açılamayacaktır. Feshin geçerli sebebe dayandığını ispat yükü işverene aittir.İş akdinin feshinin yazılı olarak yapılması ve feshin gerekçesini, işçinin neden işten çıkarıldığını açıkça yazmak zorunludur. Eğer işvereniniz bu kurala riayet etmemişse Yargıtay kararlarına göre geçersizlik nedeni oluşur ve işe iadeyi gerektirir.

İşçi tarafından feshin geçersizliğine ilişkin açtığı dava sonucu geçersiz fesih olduğu anlaşılırsa işçi, kesinleşen kararın tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmakla yükümlüdür, bulunmadığı takdirde fesih geçerli hale gelir. Ve işveren işçiyi işe başlatmak zorunluluğundan kurtulur. 10 gün içinde başvurulduğu takdirde işveren işçiyi 1 ay içinde işe başlatmakla mükelleftir. İşçi on günlük süre içinde işe başlatmak için başvurmasına rağmen işveren bir ay içinde işe başlatmadığı takdirde 4857 sayılı İş Kanunun 21. Maddesine göre işveren işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olacaktır.

İşverenin işe başlatması durumunda: İşçiye boşta geçen süreye yönelik en fazla 4 aylık ücret tutarında tazminatı ve diğer hakları ödemek zorundadır. Diğer haklar, ikramiye, gıda yardımı, yol yardımı gibi en fazla 4 aylık süreyi kapsayan parasal haklardır.

İşe iade davaları ne kadar sürede sonuca ulaşır?

Dosyanın mahiyetine göre değişmekle birlikte davanın açılmasından sonra ivedilikle görülecek dava türlerinden olması nedeniyle genellikle normal iş davalarından daha kısa sürede sonuçlanmaktadır. Bu da ortalama 4 ila 12 ay arasındadır. Ayrıca istinaf yoluna başvurulması halinde bu süre biraz daha uzayacaktır.