VESAYET VE VASİ TAYİNİ ATANMASI DAVASI

17 Şubat 1926 tarihli ve 743 sayılı Türk Medeni Kanunu yürürlükten kaldırılarak, 22 Kasım 2001’de 4721 sayılı yasa kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. Yeni Türk Medeni Kanununda vesayet davası ve vasi tayini gibi konularda da değişikliğe gidilmiştir. 

Vesayet Davası Nedir?

Kendisini koruyamayacak durumda olan ve kimsesi olmayan ergen ve çocukları korumak amacıyla görülen davalardır. Vesayet davası kişilere vasi atanması ve onların vesayet altına alınması için görülür.

Vesayet Davasını Kimler Açabilir?

Aile hukukunda uzman avukat yardımıyla ya da çeşitli nedenlerden dolayı kendilerini yönetecek durumda olmayan kişilerin akrabaları ya da yakınları tarafından, vasi tayini davası açılabilir. Alkol bağımlılığı, uyuşturucu kullanımı, aşırı savurganlık, kötü yaşam tarzı ve kötü yönetim gibi nedenlerden dolayı, Türk Medeni Kanunu belirli kişilere vesayet davası açma yetkisini vermiştir. 

Vasi Tayini Nedir?

18 yaşından küçük olan, kendisini savunamayacak ya da geçimini sağlayamayacak durumda olanların mal varlıklarını korumak ve yaşamlarını güvenli ve sağlıklı bir şekilde sürdürmelerini sağlamak amacıyla mahkemenin atadığı kişidir. 

Vasi tayini aşağıdaki durumlarda gereklidir: 

• Yaşın küçük olması,
• Kısıtlanma durumları,
• Hürriyeti bağlayıcı cezalar alma,
• Kişinin mahkemeye başvurarak kendi isteğiyle vasi atanmasını istemesi. 

Akıl zayıflığı ya da akıl hastalığı nedeniyle kişinin vesayet altına alınması, kısıtlanma durumlarına örnektir. Çünkü akıl sağlığını yitiren bir kişi kendisine ve başkalarına zarar verebilir. Sürekli kişiye göz kulak olacak ve yaşamını idame ettirmesine yardım edecek birisine ya da birilerine ihtiyacı vardır.  Bir yıl ya da daha fazla hapis cezası alan bir kişinin özgürlüğü kısıtlanmış olur. Yani yapması gereken birçok işi yapamaz hale gelir. Bu durumda kişi mahkemeye dilekçe ile başvuruda bulunarak, kendisine vasi atanmasını isteyebilir. Ağır hastalığı ya da deneyimsizliği nedeniyle kişi mahkemeye başvuruda bulunarak, kendisine vasi atanmasını isteyebilir. 

Vasi Olmak İçin Hangi Şartlar Aranır?

Bir kişinin vasi olabilmesi için aşağıdaki şartlara sahip olması gerekir: 

• Kişinin yakın akrabaları,
• Kişinin; mallarının bakımını, güvenliğini ve yönetimini gerçekleştirebilecek güce ve zekaya sahip olan kişiler,
• Kişinin anne ve babasının ve kendisinin tavsiye ettiği kişiler.
• Neden vasi atanması gerektiği ile ilgili kanıtların mahkemeye sunulması gerekir. 

Vasi Tayini Belgesi Nasıl Alınır?

Vasi olmak isteyen kişi Sulh Hukuk Mahkemesine başvuruda bulunur. Mahkeme sonucunda ise kişiye vasi tayini belgesi verilir. 

Vasi Tayini Davası Ne Kadar Sürer?

Ortalama olarak vasi tayini davaları 120 gün ile 330 gün arasında değişir. Ancak bazı durumlarda dava uzun sürebilir.

Boşanma Davalarında Vasi Tayini

Mahkeme tarafından nadir verilen kararlardan birisi de boşanma davalarında vasi tayinidir. Mahkeme anne ve babanın çocuğun bakımını karşılamayacağına karar verebilir. Bu durumda anne ve baba dışında vasi ataması yapabilir.

Yasaya Göre Vasinin Görevleri Nelerdir?

Vasi, kişinin harcamalarını yaparken bir defter tutmaktadır. Kişi adına ve kişiye ait olan kıymetli evrakları saklamak zorundadır.  Kişinin sahip olduğu taşınır ve taşınmaz malları üzerinde vesayet makamından izin alarak tasarrufta bulunabilir. Vasi, vesayeti altında olan kişinin banka hesaplarını kontrol eder. Kişinin evlenmesi gibi konularda da kişiye yardımcı olur. 

Vasinin Yasal Sorumlulukları

Görevini yerine getirirken kişiye zarar verecek davranışlardan birinci derece sorumludur. Kişinin taşınır ya da taşınmaz mallarını yönetirken özen göstermek zorundadır.

Vesayet Uygulamasında Devletin Sorumluluğu Nedir?

Devlet, vasi olan kişinin vermiş olduğu zararlardan doğrudan doğruya sorumludur.  Devlet zararı karşılar ve vasiden meydana gelen zararı rücu eder. 

Vesayet Nasıl Sona Erer?

18 yaşından küçük olanları vesayeti, 18 yaşına girince sona ermiş olur. Hapis cezası almış kişilerde ise hapis cezasının tamamlanması ile birlikte vesayeti de sona ermiş olur.  Kısıtlı olanlarda ise mahkemenin ya da yetkili vesayet makamının vereceği karar ile vesayet sona ermiş olur. Akıl hastalarında, sağlık kuruluşlarının vereceği rapora göre vesayet sona erdirilebilir. Kötü alışkanlıklarından dolayı vesayet altına alınmış olanlarda ise en az 1 yıl boyunca vesayet altında olmak ve herhangi bir şikayetin olmaması sonucunda vesayet kaldırılabilir.  Mahkeme tarafından tayin edilen vesayet süresinin sona ermesi ve yenilenmemesi gibi nedenlerden dolayı da vesayet sona erebilir. 

Vesayet Makamından İzin Alma

Aşağıdaki hallerin oluşması durumunda vasi, vesayet makamından yani Sulh Hukuk Mahkemesinden izin almalıdır: 

• Taşınmazların alımı, satımı ve rehin edilmesi gibi durumlarda,
• Yapılması gereken işletme ihtiyaçları dışında meydana gelen taşınır ve diğer hakların alımı, satımı ve devredilmesi gibi durumlarda,
• Olağan yönetim işlerini aşan yapı işlerinde,
• Nakit ya da mal ödünç verme ya da alma gibi durumlarda,
• Kambiyo senetlerine ait taahhüt altına girme durumlarında,
• Bir yıl ya da bir yıldan daha uzun süreli taşınmazlar üzerinde gerçekleştirilen sözleşmelerin yapılması durumunda,
• Vesayet altındaki kişinin herhangi bir meslekle ya da sanatla uğraşmak istemesi,
• Acil önlemler dışında vasinin; dava açma, sulh yapması, tahkim ve konkordato gibi işlemleri yerine getirmesi durumlarında,
• Miras paylaşımı, miras payının devri, mal rejimi ile ilgili gerçekleştirilen sözleşmelerin hazırlanması,
• Borçların ödenememesi durumu ve acziyet beyan durumlarında,
• Vesayet altındaki kişiye hayat sigortasının yapılmak istenmesi,
• Vesayet altındaki kişi için çıraklık sözleşmesi yapılması,
• Vesayet altındaki kişinin herhangi bir eğitim, sağlık ya da bakım kuruluşuna yerleştirilmek istenmesi,
• Vesayet altındaki kişinin ikamet adresinin değiştirilmek istenmesi,
• Vesayet altındaki kişinin evlat edinilmek istenmesi,
• Vesayet altındaki kişinin vatandaşlık işlemlerinin yapılması,
• Şirkete ortak olma,
• Ömür boyu gelir bağlama ve bakım sözleşmelerinin yapılması,
• Miras sözleşmesinin yapılması,
• Vesayet altındaki kişinin ergen olması.

Yaşlılara Vasi Atanabilir mi?

Türk Medeni Kanununun 408. Maddesi uyarınca, kendi işini yerine getiremeyecek olan durumda olan kişilere vasi atanabilir. Yaşlılar da bu durumun tanımına girmektedir.